(9-сынып білімалушылармен сынып сағаты)

Сабақтың мақсаты: 

Жасөспірімнің мамандық таңдауына көмектесу; жаңа мамандық түрлерімен таныстыру; ақпараттармен таныстыру, қоғам нарығындағы қажетті салалардан мәлімет беру

Сабақтың барысы:

ХХI - ғасыр  адам өмірінің әртүрлі саласына жаңалықтар енгізіп қанай қоймай, жаңа мамандықтарды да ала келді. Адам баласы  ХХ-ғасырда қажетсінбеген, тіпті естіп-білмеген түрлі мамандықтар пайда болуда. Ол негізінен, ақпараттық технологиялардың ұшқыр дамуына, қызмет көрсету және саладағы еңбекті жіктеу ережесінің түрленуіне байланысты. Төменде келтірілген мамандық атаулары бірнеше жыл бұрын қолданыста болмаған, олардын атын естігенде қазіргі күннің өзінде "Сонда, ол маман немен шұғылданады?" деген сауал туындайды. Бірақ даму жолына түскен компаниялар бүгінде осындай мамандар үшін өз мекемесінде "орын әзірлеп" жүр. Сонымен, жаңа ғасырдың жаңа мамандықтарына тоқталайық:

бренд-менеджер - тауарды сатуды ғана емес, оның қалай өндірілетінін жақсы білетін маман;

логистик - бұл мамандық  туралы естуіңіз бар шығар. Қысқаша айтқанда, бұл - жүк тасымалын қадағалайтын маман;

промоутер - компанияның өнімді сату, жарнамалау және өткізу жұмыстарымен шұғылданатын өкілі;

супервайзер - сауда өкілдіктерінің жұмысын қадағалайтын, жаңа бағыттарды айқындайтын маман;

веб-мастер - сайт жасаумен шұғылданатын маман;

копирайтер - сайт үшін контент құрушы;

коучер - қызметшілердің потенциалын өсіретін маман;

интервьюер - әлеуметтік зерттеулер үшін сауалнама, сұхбат жүргізетін маман;

девелопер - жылжымайтын мүлік саласында, оны жобалау және құрылысын жүзеге асырумен шұғылданатын маман;

сомелье - ресторандарда сусындардың тартылуына (дұрыс құйылып, қонаққа берілуіне) жауапты кәсіби маман;

джобер –  оның жұмысы брокердің жұмысына ұқсайды, бірақ джобер акцияларды сатып алуға және сатуға өз ақшасын жұмсайды;

рецепшеонист – тұтынушылар қабылдау және келушілерді тіркеумен шұғылданатын қызметші;

Байер – сіздің орныңызға киім алып жүретін маман. Олар киім өлшеміңізді алып, сән мен стильге сай киім таңдап, алып береді. Бұл – батыста танымал мамандықтың бірі. Әрі уақыт үнемдеуге мүмкіндік береді. Алайда шын мәнінде, екі есе шығынға әкеліп соғады. Мұнда не ақшаны не уақытыңызды таңдауыңызға тура келеді.

Бариста – кофе дайындайтын арнайы маман. Сусиста – суши дайындайтын адам.

Постижер – адамның шашынан жасанды шаш, мұрт жасайтын маман.

Стрингер – белгілі бір БАҚ-тың штаттан тыс видео, фотооператоры. Қауіпті аумақтарға барып, қажетті сурет, видеоларды түсіріп, редакцияға жібереді.

Радиохирург – радиотолқындардың көмегімен операция жасайтын дәрігер. Инжерен-орманшы – орманның жағдайын тексеріп жүретін маман.

Хедхантер – бір компанияның жақсы мамандарын басқа компанияға «аулап беретін» мамандар.

Имиджмейкер – адамға сәнді образды таңдап, талғамын жақсартуға тырысады.

Спичрайтер – көпшілік алдында сөйлейтін мәтінді жазып, дайындап беретін маман.

Тізімде келтірілген мамандықтар нарықтағы жұмыс түрлерінің бірсыпырасы ғана. Әрі анықтама қысқаша ғана берілген. Шын мәнінде, айталық, девелопердің жұмысы тек жоба жасап, оны сатумен ғана шектелмеуі мүмкін. Логистик те солай.

Бірақ бұл тізімдегі мамандықтарға деген сұраныс күннен-күнге артып келе жатқаны анық. Дегенмен, бірқатар мамандықтардың атауы жаңа болғанымен, функциясы өзгерген жоқ. Мысалы, jаvascript-программист мамандығы бұған дейін жай ғана веб-программист деп аталатын. Бұрынғы бастықтар - менеджер болып шыға келді. Еден жуушылар - хаус-киперге айналды.

Соған қарамастан, жаңа мамандықтардың басым бөлігі нарықтық экономиканың өз күшіне мініп, IT саласының ілгері дамуына байланысты пайда болған, тың кәсіптер. Компьютер алдында отыратын қызметшілердің табысы жүргізуші, механик, кенші сияқты мамандық иелерінен әлдеқайда көп. Оның үстіне, денсаулығын тәуекелге тікпейді.Алайда жаңа мамандықтардың да кемшілігі бар. Жүйкеге түсетін салмақ пен стресс орасан. Ұдайы ойланып, жаңа тәсілдер табу қажет. 

Нәтижесінде, қорытынды ой туады. Осы мамандықтар қазіргі таңда үлкен сұранысқа ие болғанымен, жастарға мойындарын бұру қажет пе?! Үкімет тарапынан жастарды қолдау бойынша, "Кадрлық резерв", "Дипломмен ауылға", "Қайта оқыту және даярлау" сыңды мемлекеттік бағдарламалар құрып, ЖОО бөлінетін грант саның артыруда. Жастардың жұмыс істеу үшін бар жағдай жасалып, таңдау мүмкіншіліктері орасан зор. Сонда кім қай жолмен баратыны әр азаматтың өзінің еркіндігінде. Жалпы қайда барсақ та, аман болайық! Әйтеуір ертең алған білімді  және өмірлік тәжірбиемізді игі істер үшін пайдалана алсақ болғаны....

             Әлем тез дамып келеді. Күннен күнге жаңа мамандықтар пайда болып жатыр. Соның көбі біздің қоғамға бейтаныс. Заңгер, қаржыгер, журналист сынды мамандар көп екені бәрімізге мәлім. Ал қазіргі жастар жаңа салада жұмыс істегісі келеді. Жаңа заманның талабына сай маман атану – табысқа жеткізетін жол.

Әңгімелесуші мамандығы алғаш Жапонияда пайда болды. Әңгімелесуші арнайы үйшікте отырады. Кез келген адам мұңы, реніші, ашуы, қорқынышы, қуанышымен бөлісіп, ішіндегі сезімін сыртқа шығара алады. Мұндай маман аптасына 10 мыңнан аса адам қабылдауы мүмкін.

Ақпарат дереккөзі: https://massaget.kz/okushyilarga/mektep_omiri/31916/

http://www.ainalife.kz/articles/material/71

Онлайн тестке қатысу, тіркелу және қазіргі таңдағы әлемде  он мыңнан аса маманыдқтардың түрлері бар екенін хабар берілді. Мектеп бітіруші сынып түлектеріне слайд арқылы түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Оқушылар өздерінің мамандықтары жайлы сұрақтарына жауаптарын алды. Облысқа белгілі М.Х.Дулати атындағы мемлекеттік университетке ашық есік күндеріне мектеп бітірушілерімен  оқу орны таныстырылды. Қоғам нарығында сұранысқа жоғары маманыдықтар тізбегі аталынды. Ауыл квотасы мен мемлекеттік гранттар туралы мәліметтер берілді. Қала мен ауыл оқушыларына тиесілі жеңілдіктер жайлы ақпараттар айтылды. https://baribar.kz/51966/11-synyp-oqushylaryna-mamandyqtar-men-olargha-qazhetti-tanhdau-panderi/  сайтына тегін тіркелу ұсынылды. Атаулы сайтта таңдау пәндері мен жаңа мамандықтар туралы мәліметтер берілгені жайлы айтылды. Психологиялық тесттер мен қызығушылық шкаласа бар. Мектеп бітіруші сынып түлектері өз таңдауларын ортаға айтып бөлісті. Алайда әлі де өз мамандығын таппай және нақты шешім жасай алмай жүрген оқушылар бар екенін анықталды. Ондай оқушыларға жеке кеңестер оңашада айтылды.